Улатӑр районӗнчи Кивӗ Эйпеҫре тӑван тавралӑх илемӗшӗн ҫулсерен ҫине тӑрса тӑрӑшаҫҫӗ. Кӑҫал та унтисем урамсенче чечек лартма тытӑннӑ ӗнтӗ. Ку ӗҫе кивӗ эйпеҫсем Ырӑлӑх аллейинчен тытӑннӑ. Вӑл Шкул урамӗнче вырнаҫнӑ. Аллейӑн пӗр пайӗ ҫырманаллах пырса кӗрет. Апла пулин те ӑна та ял ҫыннисем пӑхса, тирпейлесе, хӑтлӑх кӗртсе тӑраҫҫӗ. Аллейӑна карта тытса ҫавӑрнӑ. Варрине кивӗ чӳрече суллисенчен пӗчӗк пӳрт туса лартнӑ.
Чечек лартма ял тӑрӑхӗ ӗҫсӗр ҫынсене явӑҫтарать. Кун пирки хулари ӗҫлӗх центрӗпе килӗшӳ тунӑ. Унта шутра тӑракан ӗҫсӗрсем тавралӑха хӑтлӑх кӳреҫҫӗ.
Кӑҫал Кивӗ Эйпеҫре чечексене 7 паркпа аллейӑра лартӗҫ. Социаллӑ учрежденисем ҫумӗнчи территорие те вӑл тӑрӑхрисем илем кӗртме палӑртса хунӑ.
Паян ЧР Министрсен Кабинечӗн ларӑвӗнче туризмпа ҫыхӑннӑ ыйтусене те сӳтсе явнӑ. Кӑҫал ҫулла республикӑра ҫул ҫинче ҫӗнӗ кӑтартмӑшсем вырнаҫтарасшӑн.
ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев Чӑваш Ен виҫӗ космонавтпа мухтанма пултарнине палӑртнӑ. Кун пирки кашни утӑмрах каламаллине пӗлтернӗ вӑл: информаци стенчӗсем ҫинче, туризм кӑтартмӑшӗсенче… Хӑш-пӗр ҫӗрте вӗсене йӗркене кӗртмелле, тепӗр ҫӗртре ҫӗнетмелле. Кӑна Республика кунӗччен туса пӗтерме сӗннӗ вӑл.
ЧР Пуҫлӑхӗ Михаил Игнатьев Улатӑр хули ыттисемшӗн тӗслӗх пулнине каланӑ. Унта Раҫҫейри тӗрлӗ кӗтесӗнчен паломниксем килеҫҫӗ. Хӑнасене Хӗрарӑмсен мӑнастирне ҫитме йывӑр мар — кӑтартмӑшсем пур. Ҫӗрле информаци стенчӗсем ҫуталса тӑраҫҫӗ.
«Чи тӗрӗс те суйма май килмен кӑтарту — 100 гектар пуҫне ял хуҫалӑх продукцийӗ туса илни», — теме юрататчӗ Шупашкар районӗнчи Свердлов ячӗллӗ колхоза, ас тӑвасса виҫӗ теҫеткене яхӑн ҫул, ертсе пынӑ Александр Пушкин. Ҫак цифра тӑрӑх хакласан, ял хуҫалӑх продукцине туса илекенсем Шупашкар районӗнче пуринчен тухӑҫлӑрах ӗҫленӗ. Кӑҫалхи пӗрремӗш кварталта Чӑвашстат кӑтартӑва ку енпе тишкернине сӑнанӑ май ҫапла пӗтӗмлетме май килет.
100 гектар ял хуҫалӑх ҫӗрӗ пуҫне ял хуҫалӑх продукцине республикӑра вӑтамран 430 пин тенкӗлӗх туса илнӗ. Шупашкар районӗнче ку цифра 2137 пин тенкӗпе танлашать, Патӑрьел районӗнче — 515 пин, Шӑмӑршӑ районӗнче — 501 пин, Муркаш районӗнче — 450 пин, Ҫӗрпӳ районӗнче — 451 пин.
Ытти района илсен, 105 пин тенкӗрен пуҫласа (Улатӑр районӗнче) 427 пин тенкӗ таран (Вӑрнар районӗ).
Ҫак кунсенче Ҫӗмӗрлере «Нам этот мир завещано сберечь» (чӑв. Пире ҫак тӗнчене перекетлеме халалланӑ) ятпа регионсем хушшинчи IV экологи фестивалӗ иртнӗ. Ӑна «ЭКА» симӗссисен общество организацийӗн йӗркеленӗ.
Экологи фестивальне маларах асӑннӑ хулари 3-мӗш вӑтам шкула пуҫтарӑннӑ. Ку шкула ытахальтен суйламан. Вӑл — экологи культурине йӗркелес тӗлӗшпе республикӑн Ҫут ҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерствин грантне ҫӗнсе илнӗскер.
Экофестивале 2012 ҫултанпа ирттереҫҫӗ. Хутшӑнакансем ҫулсерен йышлансах пынине ӗнентереҫҫӗ йӗркелӳҫӗсем. Хальхинче 10 районти педагогсем пухӑннӑ. Улатӑр районӗнчисем те ҫитнӗ.
«Естествӑлла циклти чи лайӑх урок» номинацире I степеньлӗ диплома Кувакинӑри Н.А. Чугунова географи учителӗ тивӗҫнӗ. «Пуҫламӑш шкулти чи лайӑх экологи урокӗ тата класс тулашӗнчи мероприяти» номинацире II степеньлӗ дипломпа Алтышевӑри Т.А. Ефимова географа палӑртнӑ. «Экологи интеграцийӗ енчен чи лайӑх урокшӑн» II степеньлӗ дипломпа Стемасри информатика учителӗ Н.М. Сидорова тата пуҫламӑш классен вӗрентекенӗ Е.В. Волкова таврӑннӑ.
Улатӑрта пӗр сутуҫӑ ҫул тултарман пӗр ҫамрӑка пирус тата сӑра сутнӑ. Куншӑн ун явап тытма тивӗ.
Полици тата прокуратура ӗҫченӗсем саккуна пӑсса алкоголь тата пирус сутнӑ икӗ тӗслӗхе тӑрӑ шыв ҫине кӑларнӑ. Ку «У прудка» лавккара пулнӑ.
Сутуҫӑ тӗлӗшпе административлӑ протокол ҫырнӑ. Ӑна пӑхса тухнӑ хыҫҫӑн хӗрарӑма штраф тӳлеттерме йышӑннӑ. Унӑн икӗ тӗслӗх тӗлӗшпе 3 тата 30 пин тенкӗ тӳлеме тивӗ.
Хӗрарӑмӑн ҫул ҫитмен икӗ ача пур. Унӑн ҫемйи укҫа-тенкӗ енчен йывӑртарах пурӑнать. Ҫавӑнпа вӑл штраф виҫине пӗчӗклетме ыйтнӑ. Суд ҫакна тивӗҫтерсе 20 пин тенкӗ таран чакарнӑ.
Кӑҫал республикӑри ял хуҫалӑх предприятийӗсем хире пӗлтӗрхинчен пилӗк кун маларах тухнӑ. Кун пирки ӗнерхи Правительство ларӑвӗнче ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов пӗлтернӗ.
Чӑн та, Елчӗк районӗнчи «Прогресс» обществӑра ака уйӑхӗн 8-мӗшӗнче кӗрхи культурӑсене апатлантарма пуҫланине эпир пӗлтернӗччӗ-ха. Анчах елчӗксенчен маларах улатӑрсем хире тухса ӗлкӗрнӗ. Унти «Митра» тата «Новь» тулли мар яваплӑ обществӑсем, Н.Н. Назарован хресчен-фермер хуҫалӑхӗ ака уйӑхӗн малтанхи кунӗсенчех кӗрхи тулла удобрени сапма тытӑннӑ.
Ӗнерхи куна илсен, республикӑри 19 районта ҫурхи ӗҫсене тытӑннӑ. Патӑрьел районӗнче сухан вӑррине акма пуҫланӑ, ҫуртри тӗштырӑна та акма тытӑннӑ. Шӑмӑршӑпа Патӑрьел районӗсенче ҫурхи культурӑсене 98 гектар ҫинче акса хӑварма та ӗлкӗрнӗ. Пӗтӗмпе вара кӑҫал 580 пин гектар ҫинче тыр-пул акса туса илме палӑртнӑ.
Улатӑр районӗнче вырнаҫнӑ 8-мӗш колони пуҫлӑхӗнче ӗҫленӗ 43 ҫулти арҫын тӗрмере ларакансене пӳрт тутарнӑ. Хӑйне валли. Ҫапла пулнине суд хальлӗхе ҫирӗплетмен-ха, мӗншӗн тесен экс-пуҫлӑх пуҫарнӑ ӗҫе Ҫӗмӗрлери тӗпчевҫӗсем тӗпчесе кӑна пӗтернӗ. Колони пуҫлӑхӗ пулнӑскере РФ Пуҫиле кодексӗн 285-мӗш статйин 1-мӗш пайӗпе айӑплама пултараҫҫӗ.
Следстви шухӑшланӑ тӑрӑх, колонире ларакансенчен иккӗшне пуҫлӑх пуканне йышӑннӑ арҫын 2014 ҫулхи ҫу уйӑхӗнчен тытӑнса чӳк уйӑхӗччен хӑйӗн пӳртне тунӑ купаланӑ ҫӗрте ӗҫлеттерсе пурӑнтарнӑ. Пӳрте вӑл Улатӑр хулинче туса лартнӑ.
Колони пуҫлӑхӗ пулнӑ арҫын ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курнине Федерацин хӑрушсӑрлӑх службин ӗҫченӗсемпе Следстви комитечӗн тӗпчевҫисем пӗрле пулса тупса палӑртнӑ-мӗн.
Ҫил арманӗ те, шыв арманӗ те ӗлӗк пулсан тӗлӗнтермӗш пулман-ха. Халӗ вара ун пеккисене кӑнтӑрла хунарпа шырасан та тупма хӗнтерех. Таҫта теплерен упранса юлнисем аваллӑх палӑкӗ пек ларсан кӑна.
Улатӑр районӗнчи Кивӗ Эйпеҫре вара аваллӑха таврӑнма шут тытнӑ. Унти пӗр алӑ ӑсти ҫил арманӗн копине туса лартнӑ.
Р.Н. Шарыпкина вӑл тӑрӑхрисем пултаруллӑ платник тата столяр тесе хаклаҫҫӗ. Тӑватӑ метр ҫуллӗш ҫил арманне тракторпа тиесе пынӑ та ялти Культурӑпа кану паркне, ӑна вырӑнтисем Ҫамрӑксен паркӗ ят панӑ, вырнаҫтарнӑ. Ҫил арманне вырӑнти ӑстасем чултан ӑсталанӑ чечек клумби ҫине вырнаҫтарнӑ.
Кивӗ Эйпеҫсем чи хӑтлӑ ялсене палӑртма республика шайӗнче ирттерекен кӑҫалхи конкурса хутшӑнма палӑртаҫҫӗ. Ҫил арманӗ те кунта хӑйӗн тӳпине кӳрессе шанаҫҫӗ.
Улатӑр хулинче арҫын пушарта вилнӗ. Паттӑрла. Ҫулӑм пуш уйӑхӗн 5-мӗшӗнче ҫӗрле тухнӑ.
44 ҫулти ҫемье пуҫӗ ҫӗрле шифер ҫурӑлнӑ сасӑпа вӑранса кайнӑ. Вӑл килтисене вӑратнӑ. Лешсем чӳречерен тухса ӗлкӗрнӗ. Анчах арҫын гаража урапине ҫӑлма чупнӑ. Вӑл унта сӗрӗмпе чыхӑнса кайнӑ, тухайман…
Унӑн виллине пушара сӳнтернӗ хыҫҫӑн тупнӑ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫулӑм мунчаран тухнӑ. Пушар мунчана, гаража, верандӑна, пӳрт тӑррине кӗле ҫавӑрнӑ.
Халӗ ку ӗҫе уҫӑмлатаҫҫӗ, экспертиза ирттереҫҫӗ.
Улатӑрта чиркӗве ҫаратнӑ ҫынна тупса палӑртнӑ. Ӑна килсӗр-ҫуртсӑр ҫапкаланчӑк ҫын тунӑ-мӗн.
Ҫакскер храм ҫывӑхӗнче тӑтӑшах укҫа ыйтса ларнӑ. Нарӑс уйӑхӗн 28-мӗшӗнче храм пупӗ полицирен пулӑшу ыйтнӑ. Вӑл пакунлисене ылтӑн тата кӗмӗл эрешсем ҫухалнине пӗлтернӗ. Вӗсене килен-ҫӳрен илсе килнӗ пулнӑ.
Полици ӗҫченӗсем вырӑна ҫийӗнчех ҫитнӗ. Вӑрӑ хӑйӗн хыҫҫӑн йӗр хӑварни тӳрех курӑннӑ. Преступник чиркӗве чӳречене пуртӑпа ҫӗмӗрсе кӗнӗ. Анчах вӑл асӑрханмасӑр хӑйне кастарнӑ.
Полицейскисен йытти йӗре шӑршласа карта патне илсе ҫитернӗ. Унтах пуртӑ тупнӑ. Ҫапла йӗрке хуралҫисем 39-ти арҫынна тытса чарнӑ. Вӑл вӑрланӑ япаласене ломбарда пама ӗлкӗрнӗ. Палӑртмалла: арҫын унччен те судпа айӑпланнӑ.
+0.3 °C